Woede #4 – Macht & geweld en opgekropte woede

Stichting Perdu en Stichting Breukvlakken slaan opnieuw de handen ineen en organiseren samen vier avonden rond het thema ‘woede’. Wat is de bron van de toenemende woede die we om ons heen zien en hoe wordt die woede gereguleerd en gekanaliseerd? Hoe kunnen we ervoor zorgen dat we die woede op een creatieve manier leren beheersen? Met deskundigen, de psychoanalyse en de poëzie gaan we de woede te lijf in vier avonden over woedende vrouwen, boze boeren, kwade geesten, woeste mannen en gewetenloze ambtenaren. Elke avond opent met een speciaal voor de gelegenheid geschreven gedicht waarna een tweetal deskundigen het thema van de avond verder zullen toelichten. Aan het eind van de avond sluiten we af met een tweede gedicht en is er ruimte voor een gesprek tussen dichter en sprekers en vragen uit het publiek.

Stichting Breukvlakken stelt zich ten doel het Freudiaanse gedachtegoed levend te houden. De noties van conflicterende gevoelens – bewust en onbewust – seksuele en agressieve driften, evenals wensen en verlangens, zijn onmisbaar voor een zinnige duiding van maatschappelijke conflicten en onbehagen. De psychoanalyse biedt een begrippenapparaat en een zienswijze op de mens die aan wetenschappelijke relevantie niets heeft ingeboet.

Bestellingen voor de zaal of livestream komen bij sommige e-mail adressen terecht in de spamfolder. Controleer deze daarom goed. Heb je op de dag van het programma nog geen (livestream-)ticket van ons ontvangen? Neem dan contact op via pers@perdu.nl of bel naar 020 422 0542.

Moderator: Ralph Levie

Hans Achterhuis , filosoof

Hans Achterhuis heeft zich lange tijd bezig gehouden met het proberen te begrijpen en verklaren van het geweld dat sinds eeuwen onlosmakelijk verbonden lijkt met het samenleven van mensen. ‘Woede’ speelt daarbij zonder twijfel een grote rol. Achterhuis bouwt in zijn werk voort op een aantal voor hem bepalende denkers als Albert Camus, Ivan Illich, Michel Foucault, Hannah Arendt en René Girard. Botsingen van tegengestelde meningen en belangen zijn een groot goed in een open samenleving. De vraag is alleen: hoe gaan we hiermee om en welke middelen zetten we in? Of anders gezegd: hoe gaan we krachtig het conflict aan en zorgen we er tegelijkertijd voor dat het niet uit de hand loopt? Daarvoor muntte hij samen met Nico Koning de term ‘vreedzaam vechten’.

Hans Achterhuis is een Nederlandse filosoof, gespecialiseerd in sociale en politieke filosofie. Als publiek intellectueel mengt Achterhuis zich regelmatig in maatschappelijke discussies. Hij schreef over thema’s als welzijnswerk, schaarste en geweld. Achterhuis is emeritus hoogleraar Filosofie aan de Universiteit Twente. In september 2022 verschijnt zijn nieuwe boek Ik wil begrijpen. De onbekende Hannah Arendt waaruit hij zal putten deze avond.

Wouter Gomperts, klinisch psycholoog, psychotherapeut en psychoanalyticus

Opgekropte helse woede. Over de affectieve onderbouwing van rechts-extremisme.

Grootschalige emancipatiebewegingen en immigratiegolven zijn terugkerende fenomenen in westerse samenlevingen en hebben de mogelijkheden voor zelfbeschikking en zelfontplooiing voor heel veel mensen vergroot. Dat brengt onvermijdelijk rancune teweeg. Een machteloze, opgekropte woede, nijd, wraakzucht bij veel mensen die (zoals Menno ter Braak betoogde) niet krijgen waar zij met de democratische gelijkheidsidealen en rechtvaardigheidsbeginselen recht op menen te hebben, of (in de lijn van Norbert Elias) onder degenen die al lang bestaande machtsvoordelen en de bijbehorende gedragsmogelijkheden en identiteit verliezen. Wouter Gomperts gebruikt de psychoanalytische conceptualisering van perversie om een politieke stijl te beschrijven van extreemrechtse politieke leiders en bewegingen waarin de rancune in al zijn kwaadaardigheid wordt aangejaagd, verheerlijkt en uitgeleefd. Die perverse politieke stijl creëert of versterkt een diepe splijting in werkelijkheidsopvattingen en in de samenleving die tot politiek geweld kan leiden.

Dr. Wouter Gomperts (1951) werkte jarenlang bij de Universiteit van Amsterdam en het Nederlands Psychoanalytisch Instituut. Nu werkzaam als psychoanalyticus, leertherapeut en supervisor in eigen praktijk. In het programma Angst in bange dagen in 2021 verzorgde hij een bijdrage onder de titel De verheerlijking van rancune. Dit verhaal werd recent gepubliceerd in het Tijdschrift voor Psychoanalyse, jaargang 28 (2022), nummer 3.

Alara Adilow, dichter

Alara Adilow (1988) is een dichter van Somalische afkomst, woonachtig in Amsterdam. In 2019 haalde ze de finale van het NK Poetry Slam. Ze publiceerde onder andere in De Gids, Het Liegend Konijn, De Revisor en Tirade. Alara is geselecteerd voor de residentie voor transgender & queer personen van Museum Arnhem.

Dit programma wordt mede mogelijk gemaakt door Stichting Justine Borkes.