Een Introductie Op Schaamte
Avondprogramma gemodereerd door Koen Hilberdink:
De fenomenologie van schaamte door Prof. dr. Frans Schalkwijk
Schaamte is een emotie die heel lichamelijk is; je knikt door de knieën, je wordt rood, je hart klopt, in je maag ontvouwt zich een gat, je wil door de grond zakken en soms dood en er nooit meer zijn. Schaamte is op zich een “normale “sociale emotie die ontstaat in kindertijd. Soms al voor er woorden zijn. Het is ook wel zo dat schaamte niet erkend hoeft te worden: je kunt je schamen zonder te weten dat het over schaamte gaat. In sommige gevallen wordt de schaamte chronisch en vult het gehele zelfgevoel: dan spreken we over toxische schaamte. Dan voel je geen schaamte. Je bent nul, niets, minderwaardig. Wat daar de oorzaak van is, komt aan de orde.
Toxische schaamte na misbruik door Nelleke Nicolai
Natuurlijk is een mild geweten prettig, dan gaat schaamte ook weer voorbij. In de therapeutische praktijk zien we regelmatig dat mensen geplaagd worden door schaamtegevoeligheid als een karaktertrek. Nelleke Nicolai schetst haar ervaring met getraumatiseerde mensen na seksueel misbruik en hoe schaamte toxisch kan worden. Ze is dan een emotie die de identiteit bij de wortels aantast: Ik ben een slecht mens. De schaamte gaat dan over in lichamelijke reacties en bewegingspatronen en wordt subjectief niet meer gevoeld als schaamte, maar als schuld.
Met poëzie en dans door de zussen Rosa en Donna Braber.
Over de gastsprekers
Prof. dr. Frans Schalkwijk is bijzonder hoogleraar gewetensontwikkeling aan de Universiteit van Amsterdam. Het merendeel van de week werkt hij als psychotherapeut/psychoanalyticus in eigen praktijk. Hij is docent in meerdere postmasteropleidingen en auteur van populairwetenschappelijke boeken als Onvolmaakt tevreden. Omgaan met je innerlijke criticus (2016) en Narcisme (2018).
Nelleke Nicolai was psychiater, psychotherapeut, en psychoanalyticus. Ze was supervisor en docent aan meerdere opleidingen vooral over trauma en hechting. Ze schreef onder anderen Empathie (2016) , Emotieregulatie, de kunst van het evenwicht (2016) en In levenden lijve: het lichaam in de psychotherapie (2020).
Donna Braber (1996, NL) is afgestudeerd aan Codarts, University of the Arts en is werkzaam als danser, maker en docent in Rotterdam en Wenen. In 2019 maakte zij de voorstelling ‘Planet Sis’ met haar zus Rosa Braber (acteur, schrijver en theatermaker) in coproductie met theaterhuis Dschungel Wien in Wenen. Deze voorstelling werd genomineerd voor de Stella-award 2020 (vergelijkbaar met de in Nederland bekende ‘Gouden Krekel’). Na dit succes richtten zij samen het theatercollectief: ‘Wolf Collective’ (gevestigd in Wenen) op en produceerden meerdere voorstellingen die in theaters en op festivals spelen. Donna onderzoekt in haar werk de samensmelting van verschillende kunstdisciplines en nieuwe ontmoetingen tussen makers. Daardoor ontstaan er nieuwe (kunst)vormen die samen een nieuwe wereld creëren.
Rosa Braber (1989, NL) studeerde in 2012 af aan de performance opleiding van de Toneelacademie Maastricht. Ze maakt voorstellingen en werkte met verschillende theater- en performancegroepen in Nederland, België en Oostenrijk. In 2013 publiceerde ze haar eerste dichtbundel en droeg ze haar gedichten voor op literaire festivals. In datzelfde jaar verhuisde ze naar Wenen, waar ze nog altijd woont en werkt. Van 2015 tot 2020 maakte ze deel uit van het Bernhard Ensemble. In de zomer van 2019 werkte ze als poet in residence aan de Jan van Eyck Academie in Maastricht. In 2019 maakte ze samen met haar zus Donna ze de voorstelling Planet Sis bij theaterhuis Dschungel Wien, die werd genomineerd voor een Stella Award. Rosa in het seizoen 2023/2024 regisseur bij het Wiener Konzerthaus werkzaam. Volgend jaar herfst bijt ze zich vast in de monoloog Girls & Boys van Dennis Kelly, die ze bij het Weense Theater am Werk zal spelen.