Felix & Sofie:
Wie is er bang voor Judith Butler?
Weinig filosofen worden zo geadoreerd en zo verguisd als Judith Butler. Als een van de voornaamste denkers over gender is Butler uitgegroeid tot een popcultureel icoon. De Amerikaanse filosoof is een inspiratiebron voor academici en activisten wereldwijd, maar brengt tegelijkertijd ook boze demonstranten op de been. Waarom leidt het denken van Butler tot zo veel beroering? Dat onderzoeken we in deze editie van Felix & Sofie.
Judith Butler brak in 1990 door met het boek Gender Trouble: Feminism and the Subversion of Identity. Hierin beargumenteerde Butler dat gender niet naar een (lichamelijke) essentie verwijst, maar performatief tot stand komt in telkens herhaalde uitingen en rituelen. Gender is geconstrueerd.
In hun nieuwste boek Wie is er bang voor gender? analyseert Butler hoe dat inzicht in het huidige politieke discours een geheel eigen leven is gaan leiden. Butler ziet hoe gender een ‘fantasma’ is geworden, een spookbeeld dat door radicaal-rechts wordt aangewakkerd en opgeklopt om mensen voor reactionaire politiek te mobiliseren.
Dit heeft geleid tot talloze misverstanden over gender. Deze avond proberen we die misverstanden weg te nemen. We onderzoeken wat Butler precies zegt als hen zegt dat gender een construct is (en wat Butler daarmee niet zegt). Wat zijn de filosofische implicaties van Butlers gender- en identiteitsbegrip? Welke ruimte tot vrijheid breekt het denken van Butler open? En waar liggen de tekortkomingen?
Over Judith Butler (1956): Butler is een Amerikaanse filosoof, werkzaam als hoogleraar politieke theorie en vergelijkende literatuurwetenschap aan Berkeley, Californië. Dankzij baanbrekende werken als Gender Trouble: Feminism and the Subversion of identity (1990) en Bodies that Matter: on the Discursive Limits of Sex (1993) werd Butler een van de grondleggers van de queer theorie. In hun latere carrière is Butler zich bezig gaan houden met onderwerpen als haattaal en geweld. In 2020 heeft Butler aangegeven de voorkeur te geven aan genderneutrale voornaamwoorden.
Over de sprekers
Prof. dr. Annemie Halsema is bijzonder hoogleraar Filosofie bij het Instituut voor Wijsbegeerte aan de Universiteit Leiden en universitair docent Wijsbegeerte aan de Vrije Universiteit. Halsema is gespecialiseerd in hermeneutiek, fenomenologie, psychoanalyse en feministische filosofie. Ze heeft onder meer gepubliceerd over het werk van Irigaray, Butler and Ricoeur.
Dr. Alex Thinius is als docent verbonden aan de Universiteit van Amsterdam en de Radboud Universiteit. Thinius werkt aan de theorie van sociaal-culturele verandering, vooral op het gebied van sekse en gender. Thinius promoveerde op de notie van gender als genre.